Goście 24. Festiwalu Kultury Żydowskiej SIMCHA
Agnieszka August-Zarębska
Wykładowczyni na Judaistyce Uniwersytetu Wrocławskiego. Literaturoznawczyni, badaczka współczesnej literatury sefardyjskiej. Absolwentka filologii hiszpańskiej na Uniwersytecie Wrocławskim.
dr hab. Joanna Degler (Lisek), prof. UWr.
Literaturoznawczyni, tłumaczka, pracowniczka naukowa Katedry Judaistyki im. Tadeusza Taubego Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajmuje się poezją żydowską i kulturą jidysz, a szczególnie twórczością kobiet. Jest autorką monografii: “Jung Wilne – żydowska grupa artystyczna” oraz “Kol isze – głos kobiet w poezji jidysz (od XVI w. do 1939 r.)” oraz redaktorką tomów: “Nieme dusze? Kobiety w kulturze jidysz” oraz “Mykwa – rytuał i historia”. Z Karoliną Szymaniak i Bellą Szwarcman-Czarnotą przygotowała tom: “Moja dzika koza. Antologia poetek jidysz”. W latach 2013–2015 współpracowała z Fundacją Bente Kahan przy realizacji projektu „Jidysz far ale”, w ramach którego przygotowała merytorycznie wystawę „Babiniec – kobiety w kulturze jidysz”, prezentowaną we Wrocławiu, Krakowie, Oslo i Trondheim. Od 2017 roku jest główną wykonawczynią projektu „Kanon literatury wspomnieniowej Żydów polskich”, w którym redaguje serię Żydzi. Polska. Autobiografia.
Tomasz Duda
Nauczyciel, nauczyciel akademicki, popularyzator wiedzy. Ukończył filologię polską ze specjalizacją historia i kultura Żydów polskich. W szkołach żydowskich we Wrocławiu uczy języków: polskiego i hebrajskiego. Na judaistyce wykłada wprowadzenie do judaizmu oraz język hebrajski. Przygotowuje i prowadzi warsztaty oraz popularne wykłady otwarte promujące wiedzę judaistyczną.
Marzena Domitrz-Fortun
Edukatorka sztuki i techniki w Szkole Tikkun Olam
Eliza Gaust
Na co dzień pracuje w Centrum Dialogu im. Marka Edelmana jako koordynatorka projektów ( m.in . Kolorowa Tolerancja, obchody likwidacji Litzmannstadt Getto Otwarta Łódź). Bywa też kuratorką wystaw, pisze artykuły (aktualnie do portalu Miej Miejsce i do Kalejdoskopu). Stypendystka Prezydent Miasta Łodzi w 2017 r. Od wielu lat działa w obszarze działań antydyskryminacyjnych – w Centrum Dialogu, w stowarzyszeniu O!Środek działań równościowych oraz w stowarzyszeniu HaKoach. Stworzyła internetową platformę antydyskryminacyjną opowiedzsie.pl . Od 2013 r. koordynuje Żywą Bibliotekę Łódź i należy do sieci Żywych Bibliotek w Polsce. Prowadzi szkolenia z metody Żywej Biblioteki, organizuje także edycje zamknięte (np. w szkołach) oraz warsztaty antydyskryminacyjne dla młodzieży i edukatorów.
Dawid Gurfinkiel
Studiował w ortodoksyjnej szkole żydowskiej Yeshivat Otniel w Izraelu. Przedstawiciel Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi (gdzie pracował jako meszgijach – kontroler koszerności) i prezes łódzkiej organizacji HaKoach. Przewodnik po Łodzi, edukator, animator. Wokalista łódzkiego zespołu Jidyszkajt, wykonującego tradycyjne pieśni żydowskie w nowoczesnych aranżacjach. Współtwórca projektu „Elementarz HaKoach” ( https://hakoach.eu/ ) na podstawie którego realizuje warsztaty dla szkół i świetlic.
STOWARZYSZENIE „HAKOACH”
Organizacja non-profit, skupiona na edukacji o kulturze żydowskiej i wielokulturowości. HaKoach to po hebrajsku „siła”. Nazwę stowarzyszenie zaczęrpnęło od przedwojennego żydowskiego klubu sportowego. Jego głównymi celami są: tworzenie i promowanie kultury żydowskiej, edukacja w zakresie kultury, tradycji i obyczajów żydowskich, integracja społeczności lokalnej, a także przeciwdziałanie antysemityzmowi, rasizmowi i ksenofobii. Główne trzony działań „HaKoach” to kultura i edukacja. Poprzez swoje działania organizacja chce łączyć dwa światy – religijny i świecki.
Rafał Hetman
Reporter. Publikował m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Tygodniku Powszechnym”, magazynie „Chidusz”. Autor książki Izbica, Izbica, która znalazła się w finale Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego oraz otrzymała nominację do Nagrody Historycznej „Polityki”. Finalista Konkursu Stypendialnego im. Ryszarda Kapuścińskiego. W mediach społecznościowych opowiada o literaturze.
Artur Hofman
Absolwent Wydziału Reżyserii warszawskiej PWST. W latach 1993-98 był etatowym reżyserem szczecińskiej Opery i Operetki, zaś w latach 2003-2008 pracował jako reżyser w Teatrze Żydowskim w Warszawie. Pracował w wielu teatrach w całej Polsce, współpracował z Teatrem Telewizji, a także realizował programy dla telewizji publicznej i stacji komercyjnych. Ma w dorobku realizację ponad 50 tytułów teatralnych, 9 spektakli Teatru Telewizji oraz 4 filmy dokumentalne. Prezes Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce oraz redaktor naczelny miesięcznika „Słowo Żydowskie”. Przedstawiciel mniejszości żydowskiej w Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.
Agata Janikowska
Kulturoznawczyni, absolwentka specjalności filmoznawczej Instytutu Kulturoznawstwa oraz doktorantka Uniwersytetu Wrocławskiego. Recenzentka teatralna i filmowa, autorka tekstów naukowych. Zajmuje się badaniem sensualnego odbioru kina i teatru, ze szczególnym uwzględnieniem sfery audialnej. Prelegentka konferencji naukowych oraz wykładów o tematyce artystycznej.
prof. Adam Jezierski
Chemik specjalizujący się w fizykochemii nieorganicznej i spektroskopii molekularnej, profesor nauk chemicznych, specjalista z zakresu wolnych rodników; nauczyciel akademicki związany z Uniwersytetem Wrocławskim i jego rektor w latach 2016-2020. Pasjonat historii Wrocławia. Poza działalności naukowo-dydaktyczną pełnił na Uniwersytecie Wrocławskim szereg ważnych funkcji organizacyjnych. W latach 1990–1996 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii (od jego w 1995 r. reorganizacji – Wydziału Chemii). Stanowisko to ponownie zajmował od 1999 do 2005 roku. W dniu 21.07.2020 Prof. Adam Jezierski został odznaczony przez Prezydenta Niemiec Krzyżem Zasługi na Wstędze Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec, w uznaniu jego niestrudzonego zaangażowania na rzecz polsko -niemieckiego porozumienia, polsko-niemieckich kontaktów międzyuczelnianych i badawczych, wspierania Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. W. Brandta oraz Niemiecko-Polskiego Towarzystwa Uniwersytetu Wrocławskiego, a także ogromnego zaangażowania na rzecz zachowania niemieckiego dziedzictwa kulturowego we Wrocławiu.
dr Anna Kałużna
Absolwentka socjologii oraz Studium Kultury i Języków Żydowskich na Uniwersytecie Wrocławskim. Ukończyła kursy języka jidysz w Nowym Jorku, Wilnie i w Śródborowie. Stypendystka Yivo Institute for Jewish Research, Rotschield Foundation i Posen Foundation. Kuratorka wystawy o teatrze żydowskim na Dolnym Śląsu. Napisała dysertację pod kierunkiem prof. Marcina Wodzińskiego Teatr żydowski na Dolnym Śląsku w latach 1945-1968. Kobieta, która żadnej pracy się nie boi – obecnie pracuje w Szkole Tikkun Olam, w Fundacji Dzielnicy Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań i przy projekcie prof. Wodzińskiego Chasydyzm, wszystko co najważniejsze.
Dorota Kapusta
Mgr chemii (UMK Toruń), Żona i Mama na pełnym etacie, wraz z mężem wychowała cztery córki. Najmłodszą córkę prowadzi w edukacji domowej. Lubi aktywny styl życia, w młodości tańczyła w zespole tańca nowoczesnego. Ukończyła szkolenie z zakresu teorii i praktyki aerobiku. Od kilku lat uczestniczy w corocznym festiwalu tańca i kultury izraelskiej Polin Rokedet, od trzech lat prowadzi hobbystycznie warsztaty tańców izraelskich.
Anatol Kaszen
Historyk sztuki, pracownik socjalny, członek Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu.
Jerzy Kichler
Ur 1947 w Krakowie w rodzinie żydowskiej. Działacz społeczności żydowskiej w Polsce, zasłużony dla odbudowy żydowskiego życia religijnego i kulturalnego w Polsce. Był przewodniczącym Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP oraz wrocławskiej Gminy Żydowskiej; twórcą praw regulujących funkcjonowanie gmin żydowskich w Polsce i inicjatorem odbudowy Synagogi pod Białym Bocianem. To także człowiek dialogu – jest pomysłodawcą i współzałożycielem wrocławskiej Dzielnicy Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań. Obecnie jest wykładowcą judaizmu na Uniwersytecie Wrocławskim oraz pracuje w Gminie Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu jako przewodnik w Synagodze. Autor wielu artykułów dotyczących tradycji i historii Żydów oraz współautor „Przewodnika po żydowskim Wrocławiu”. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz medalami „Zasłużony dla Wrocławia”, „Zasłużony dla Dolnego Śląska” oraz złotą Odznaką Towarzystwa Miłośników Wrocławia.
Mariia Kravchenko
Menedżerka kultury. Pracuję w “Instytucie Strategii Kultury” we Lwowie. Zajmuję się tematem dziedzictwa kulturowego, muzealnictwem, oraz badaniem roli kultury w rozwoju społeczeństwa.
Tomasz Kwietko-Bębnowski
Aktor teatralny i filmowy. Zagrał kilkadziesiąt ról na scenach teatrów Wrocławia, Legnicy, Wałbrzycha i Kalisza; bierze udział w wielu filmach i serialach produkcji polskiej i zagranicznej. Przez wiele sezonów występował w legendarnym wrocławskim Teatrze Kalambur. Laureat Złotej Iglicy – nagrody teatralnej dla najpopularniejszego aktora na Dolnym Śląsku. Od kilku lat prowadzi zajęcia z młodzieżą i seniorami w ramach projektu „Teatr wśród Książek” i współpracuje z wrocławskim oddziałem Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce.
Mira Ledowska z domu Krum
W dzieciństwie przeżyła getto tłumackie i ponad roczne schronienie w piwnicy młyna w Beremianach. Potem, w czasie wędrówki po lasach, zginął jej ojciec. W maju 1944 r. wraz z matką znalazły schronienie u pani Antoniny Działoszyńskiej z Pużnik. Po wyzwoleniu i krótkim pobycie w Monasterzyskach zostały przesiedlone do Jeleniej Góry. W 1948 r. przeniosły się do Wrocławia. Tu Mira ukończyła Seminarium Pedagogiczne i rozpoczęła studia na wrocławskiej polonistyce. W następstwie incydentu antysemickiego wyjechała z matką do Izraela. Po dwuletniej służbie wojskowej rozpoczęła pracę w szkole. W Izraelu ukończyła studia na Wydziałach Literatury Hebrajskiej i Biblistyki. Po przejściu na emeryturę pracowała w Muzeum Diaspory i w Jad Waszem jako przewodnik dla grup polskojęzycznych. Od 2000 r. jest lektorką języka polskiego w Instytucie Polskim w Tel Awiwie. Dla uczestników lektoratu zaczęła pisać opowiadania.
Sylwia Lubiejewska
Edukator kultury żydowskiej w Szkole Tikkun Olam, uczy języka hebrajskiego oraz Historii i kultury żydowskiej
Marek Marossanyi
Kantor Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu.
Ula Rybicka
Publicystka, recenzentka i tłumaczka. Jest założycielką i redaktorką Żydoteki, gdzie promuje szeroko rozumianą literaturę żydowską. Tłumaczyła opowiadania najważniejszych izraelskich prozaików, m.in. Etgara Kereta, Assafa Gavrona i Eshkola Nevo. Zajmuje się także żydowską historią i tożsamością Wrocławia. Współpracuje z licznymi redakcjami i festiwalami.
Tamara Włodarczyk
Edukatorka, animatorka kultury, ekspertka do spraw dziedzictwa żydowskiego, autorka 30 artykułów naukowych, 20 popularnonaukowych oraz 10 publikacji o tematyce żydowskiej, a także filmu dokumentalnego o Żydach na Dolnym Śląsku po II wojnie światowej. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Prezydenta Wrocławia. Od 1999 r. związana z organizacjami żydowskimi – Gminą Wyznaniową Żydowską we Wrocławiu, Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN oraz Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym Żydów w Polsce. Od lat zajmuje się także dialogiem międzyreligijnym oraz współpracuje z organizacjami mniejszości narodowych i etnicznych.
prof. Leszek Ziątkowski
Prof. Uniwersytetu Wrocławskiego. Jego główne zainteresowania naukowe to: historia,
nowożytna, społeczność żydowska we Wrocławiu i na Śląsku, historia regionalna. Autor wielu monografii, artykułów i recenzji. Jest absolwentem i pracownikiem naukowym Instytut Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie historii uzyskał w 1994 roku na podstawie pracy pt. „Ludność żydowska we Wrocławiu w latach 1812-1914”, napisanej pod kierunkiem prof. Marka Czaplińskiego. Wraz z nowym tytułem został zatrudniony na swoim macierzystym instytucie na stanowisku adiunkta w Zakładzie Historii Polski i Powszechnej od XVI do XVIII wieku. W 2008 roku Rada Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego nadała mu stopień naukowy doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii o specjalności historia nowożytna, na podstawie rozprawy nt. Między niemożliwym a koniecznym. Reformy państwa pruskiego w końcu XVIII i na początku XIX wieku a proces równouprawnienia Żydów ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji na Śląsku. W 2012 roku otrzymał stanowisko profesora nadzwyczajnego oraz kierownika Zakładu Historii Polski i Powszechnej od XV do XVIII wieku po prof. Stefanii Ochmann-Staniszewskiej.
Aneta Ziółkowska
Edukatorka w Dziale Pedagogicznym Muzeum Miejskiego Wrocławia. Prowadzi lekcje, warsztaty i oprowadzania w różnych oddziałach Muzeum (głównie Historycznym i Sztuki Cmentarnej, ale także Archeologicznym i Sztuki Mieszczańskiej). Z wykształcenia archeolog.
O zespołach muzycznych i artystach muzykach, których gościmy na 24. Festiwalu Kultury Żydowskiej Simcha przeczytacie w zakładce Koncerty 2022.